Mesleki eğitim ve çalışma ahlakı üzerinden ahiliğe bakış

Abstract

Anadolu ‘nun neredeyse her şehir,kasaba ve köylerinde dahi kurulan ahilik teşkilatı Türk-İslam sentezinin en somut ve en güzel örneklerinden biridir. Ahilik teşkilatı, Türk –İslam kültürünü sentezlemiş ve salt dünyevi hayata önem veren bir esnaf örgütü oluşturmamış, ahiret hayatına da önem veren “insan-ı kamil “ olarak bütüncü bir insan anlayışını oluşturmuştur. İnsana hem dünyada hem ahirette mutlu olmanın yolunu gösteren bu bütüncü anlayış, toplumun istikrarsız olduğu, devletlerin buhranlı dönemlerinde değersizleşmenin ve dağılmanın önüne geçmiş, insanlara ve topluma yön vermiştir. Ahiler, Selçuklu Devleti ‘nde yalnız bir esnaf ve sanatkâr birliği olmamış, devletin istilaya uğradığı kargaşa dönemlerinde kendi kendilerini yönetmişlerdir. Ayrıca Selçuklu Devleti yıkılırken ve Osmanlı İmparatorluğu’nun beylikten imparatorluğa geçiş aşamasında etkin bir rol oynamışlardır. Ahilik, insanı temel alan bir düzendir. Ahi için mutlu olmanın en temel yolu insana hizmet vermektir. Ahilikte halka hizmet etmek, Hakk’a hizmet etmek anlamına gelir. Ahilik, zengin-fakir, emek-sermaye ve halk –devlet arasında iyi ilişkiler kurarak yaşa-yaşat amacındadır. Ahilik; ahlak kaideleriyle insanlığa hizmeti harmanlayarak, mutlu bir sosyal yapı kurma amacında olmuştur. Böylelikle sosyal adalet bir ahlaki düzen çerçevesinde gerçekleştirilir ve Dünya ‘da iken ahiret hayatı kazanılır. Ahilik Teşkilatı ‘nda eğitim sisteminde Türk geleneğinin etkisi vardır. Türk geleneğinde önce vatan savunması ve bunun ardından meslek edinmek gerekirdi. Ahilik teşkilatının temel amacı da ferdin ahlaki ve mesleki bilgisini arttırmak ve onu topluma yararlı bir şekilde eğitmektir. Ahilik teşkilatı, sadece mesleki ilkelere dayanmaz, aynı zamanda ahlaki ilkelere de dayanan bir teşkilattır. Ahilik de üstün bir ahlaka sahip olmak son derece büyük önem taşır. Ahilik teşkilatında, kişi mesleğinde ne denli başarılı olursa olsun, eğer ahlaki değerlerden yoksunsa o kişi mesleğinden ihraç edilirdi. Ahilik teşkilatı, toplumsal yapıya yön veren, sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel etkiler yaratan evrensel bir kurumdur. Ahilik sahip olduğu bütüncül anlayışla istikrarsızlığın ve buhranın olduğu dönemlerden topluma yön vermiştir. Ahilik teşkilatı, dürüstlük, güvenilirlik, iş ve meslek ahlakına, hakka-hukuka uymaya büyük önem vermiştir. Bu çalışmada da ahilik teşkilatının mesleki eğitim ve çalışma ahlakına bakış açısı literatür taraması yapılarak değerlendirilmiştir.

The akhi organization,which was established in almost every city,town and village of Anatolia,is one of the most concrete and beautiful examples of Turkish-Islamic synthesis. The akhi organization has synthesized the Turkish –Islamic culture and has not crated an artisan organization that cares only about earthly life, but has created a whole human understanding as perfect human being that also cares about afterlife.This holistic view which shows people the way to be happy both in the life and hereafter has prevented the devaluation and disintegration of society during the depression periods of states when society is unstable, has guided people and society.Akhis were not only an union of craftsman and artisan in Seljug Empire, they ruled themselves during periods of turmoil when the state was invaded. In addition, they played an active role in the destruction of the Seljug Empire and the transition of the Ottoman Empire from the principality to the empire. Akhisim is a human-based order. The most basic way to be happy for Akhi is to serve a person. To serve the people in morality means to serve God. Akhisim aims to live and keep alive by establishing good relations between rich-poor, labor–capital and the people-state. Akhism has aimed to establish a happy social structure by blending moral principles with service to humanity. In this way, social justice is carried out within the framework of a moral order and the Hereafter life is gained while in the world. The Turkish tradition has an impact on the education system in the Akhi organization. In the Turkish tradition, it was necessary to defend the homeland first, and then to get a profession. The main purpose of the akhi organization is to increase the moral and professional knowledge of the individual and to educate him in a useful way to society. The organization of akhisim is an organization that is based not only on professional principles, but also on moral principles. It is extremely important to have a superior morality in akhism.In the akhi organization no matter how successful a person in his profession if he lacked moral values,that person would be ostracized from profession. The akhi organization is a universal institution that directs the social structure and crates socio-economic and socio-cultural effects.With its holistic view, akhism has guided the society from the periods of instability and depression.The akhi organisation attaches great importance to honesty,reliability,business and professional ethics and compliance with the law.In this study,the perspective of akhi organization on vocational education and work ethics was evalutaed by literature review.