Yaşam boyu öğrenme: Türkiye’de hemşirelik alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi

Abstract

Giriş ve Amaç: Bilginin sürekli değişip gelişmesi, hemşirelikte mesleki yetkinliklerin korunması ve geliştirilmesi yaşam boyu öğrenmeyi mesleki bir gereklilik olarak ortaya koymaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’de hemşirelik alanında yaşam boyu öğrenme konulu lisansüstü tezlerin sistematik olarak incelenerek alana genel bir bakış sunulması ve gelecekteki çalışmalara rehberlik edilmesi amaçlandı. Gereç ve Yöntem: Bu çalışmada nitel araştırma türlerinden olan doküman analizi yöntemi kullanıldı. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi veri tabanından “yaşam boyu öğrenme” ve “hayat boyu öğrenme” anahtar kelimesi ile lisansüstü tezler tarandı. Dahil edilme kriterlerini karşılayan toplamda on tez çalışma kapsamına alındı. Tezler, yayın yılı, türü, anabilim dalı, araştırma tipi, ölçüm araçları, örneklem ve değişkenler açısından betimsel analizle incelendi, veriler sayı ve yüzde ile değerlendirildi. Bulgular: Çalışma kapsamındaki tezlerin 2017-2024 yılları arasında ve en fazla tezin 2022 yılında (%30) yapıldığı belirlendi. Tezlerin tamamının yüksek lisans düzeyinde ve tanımlayıcı tipte olduğu saptandı. Tezlerin %50’sinin Hemşirelik Anabilim Dalı bünyesinde yürütüldüğü ve yarısından fazlasının örneklemini hemşirelerin oluşturduğu belirlendi. Tezlerin tamamında incelenen değişkenlere yönelik ölçüm araçları kullanılmış olup en sık kullanılan (n=9, %90) ölçeğin “Yaşam Boyu Öğrenme Eğilimi Ölçeği” olduğu saptandı. Problem çözme becerisi, bireysel girişimcilik algısı, öznel mutluluk, yenilikçilik, stresle baş etme, mesleki yetkinlik, lisansüstü eğitime yönelik tutum, kariyer adanmışlığı ve iş doyumu değişkenlerinin de incelendiği saptandı. Sonuç: Konu ile ilgili doktora düzeyinde lisansüstü tez çalışmalarına ihtiyaç olduğu, deneysel desende planlanacak tezlerin yanı sıra metodolojik ve nitel araştırma desenleriyle planlanacak çalışmaların literatürü hem çeşitlendireceği hem de güçlendireceği düşünülmektedir.Introduction and Aim: The continuous evolution and advancement of knowledge underscore lifelong learning as a professional imperative for maintaining and enhancing nursing competencies. This study aims to provide a comprehensive overview of the field by systematically examining postgraduate theses on lifelong learning in nursing in Türkiye and to guide future research. Materials and Methods: This study employed the document analysis method, a type of qualitative research. Postgraduate theses were retrieved from the Council of Higher Education (YÖK) National Thesis Center database using the keywords "yaşam boyu öğrenme" and "hayat boyu öğrenme" (lifelong learning). A total of ten theses meeting the inclusion criteria were incorporated into the study scope. The theses were examined using descriptive analysis in terms of publication year, type, department, research design, measurement instruments, sample, and variables; the data were evaluated using numbers and percentages. Results: The theses included in the study were conducted between 2017 and 2024, with the highest number of theses completed in 2022 (30%). All theses were at the master’s level and of a descriptive design. It was determined that 50% of the theses were conducted within the Department of Nursing, and more than half of the samples consisted of nurses. Measurement tools were used in all theses for the variables examined, and the most frequently used scale was the “Lifelong Learning Tendency Scale” (n=9, 90%). It was determined that problem-solving skills, perception of individual entrepreneurship, subjective well-being, innovativeness, coping with stress, professional competence, attitudes toward postgraduate education, career commitment, and job satisfaction variables were also examined. Conclusion: It is considered that there is a need for doctoral-level postgraduate thesis studies on the subject, and that, in addition to theses planned with an experimental design, studies designed with methodological and qualitative research designs will both diversify and strengthen the literature.